Στις Δύο αφηγήσεις μυστηρίου ο Ιβάν Τουργκένιεφ μάς αποκαλύπτει μια διαφορετική πτυχή της δημιουργίας του, στην οποία κυριαρχεί η γοητεία που ασκούν πάνω μας τα μυστηριώδη φαινόμενα, είτε αυτά εκδηλώνονται στην περιβάλλουσα φύση είτε φωλιάζουν στην ανθρώπινη ψυχή. Με τη ρεαλιστική γραφή και την ποιητική ματιά του, αποτυπώνει σκέψεις και συναισθήματα που προβάλλουν στο κατώφλι της συνείδησης: στην "Παράξενη ιστορία" ερευνά την έλξη των Ρώσων για το μυστικισμό, ενώ στο "Όνειρο" καταγράφει ονειρικές παραστάσεις ανιχνεύοντας τα σύνορα ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα. Στα δύο αυτά διηγήματα μάς δίνει μια σειρά από εναργή πορτρέτα και λυρικά ψυχογραφήματα, δημιουργώντας μιαν ατμόσφαιρα μυστηρίου, από την οποία δεν λείπουν η υποδόρια ειρωνεία αλλά και ο βαθύς προβληματισμός του ώριμου Τουργκένιεφ γύρω από τις σχέσεις που αναπτύσσει το άτομο με τον φυσικό και κυρίως τον κοινωνικό του περίγυρο.